نقص شبکه توزیع کتاب مشکلی است که تقریبا همه دست اندرکاران عرصه نشر بر آن توافق دارند.اینکه ارگان یا نهاد مشخصی برای مدیریت توزیع کتاب وجود ندارد و هر کس کار این قسمت از حوزه نشر را به گردن دیگری می اندازد تقریبا برای همه جا افتاده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان نهاد مسئول در حوزه کتاب ، هنوز فکری برای این حوزه نکرده است.ناشران چندان توانی برای حل مشکل این بخش ندارند.مخاطب هم که از در دسترس نبودن کتاب گلایه دارد. برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و در سال های اخیر برگزاری نمایشگاه های کتاب استانی شاید به زعم برخی از صاحبنظران توانسته تا حدودی مشکل را حل کند ، اما هنوز کتاب در دسترس نیست. و این یعنی هنوز چرخ توزیع کتاب می لنگد. این چرخ لنگ را کسی نمی تواند نادیده بگیرد، حتی محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور کشور. تا آنجا که او بخشی از سخنان خود در اختتامیه بیست و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را به این موضوع اختصاص داد و از اهتمام دولت برای حل این مشکل خبر داد. اگرچه وعده رئیس جمهور درباره حل مشکل توزیع هنوز عملی نشده است اما همین توجه او حکایت پذیرش وجود این مشکل در عرصه نشر از طرف دولتمردان دارد.
پیش از این هم البته مسئولان حوزه فرهنگی بر وجود مشکل در عرصه توزیع کتاب اذعان داشتند و برای رفع آن اقداماتی را تعریف کرده بودند. حمید قبادی ؛ مشاور معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي بیش از دو سال پیش با اشاره به لایحه «كاربري فرهنگي» هدف اجرای اين لايحه را تقويت شبكه توزيع كتاب دانسته و گفته بود :«در این طرح افزايش كتابفروشيها و امكان سرمايهگذاري در این بخش در نظر است .» طرحی که هنوز خبری از چند و چون آن نیست. وی البته همین به تازگی در گفتوگو با نشریه «مهر» هم وعده شنیدن خبرهای خوش درباره بهبود شبکه توزیع کتاب را داده بود که هنوز این وعده محقق شده است.
وي البته همان زمان (دو سال پیش) ناشر را محور حمايتهاي دولت در روند پيشين معرفي كرده و افزوده بود: «اگرچه اين گونه حمايتها سبب رونق گرفتن توليد كتاب در كشور شده، ولي مشكلات فراواني را همراه داشته است. از اين رو در بررسيهاي كارشناسي شده مشخص شد كه تغيير رويكرد و توجه به مساله توزيع و دسترسي آسان مردم به كتاب، به عنوان يك اولويت در نظر گرفته شده است كه بر همين اساس پيشنويس اين لايحه تدوين و تقديم دولت شد.»
گذشته از همه این حرفها و وعدهها، آنچه مسلم است اینکه کتاب باید در دسترس مردم باشد. امروزه که زمان بیش از هرچیزی ارزش پیدا کرده و سرعت حرف اول در هرکاری را میزند، نمیتوان انتظار داشت مخاطب مسیر پرترافیک شهر را طی کند تا یک کتابفروشی بیابد و کتابی که مدنظرش است ( یا کتابی از پیش تعیین نشده) را تهیه کند. طرح عرضه کتاب در سوپرمارکت ها بر همین اساس پی ریزی و اجرا شده است تا مخاطب هرچه راحت تر و بدون هیچگونه دردسری کتاب را در دسترس خود ببیند و هر زمان که احساس نیاز کرد کتاب را تهیه کند. از طرفی دیگر، گفته میشود باید از هر فضای ممکن برای عرضه کتاب استفاده کرد. اگرچه گروهی حرمت کتاب را پیش میکشند و بر این اساس میگویند شان کتاب بالاتر از آن است که در سوپرمارکت عرضه شود اما وقتی مقام معظم رهبری حدود 15 سال پیش طرح عرضه کتاب در اتوبوس و قطار را مطرح کردهاند، می توان اینگونه نظرات را بهانهای برای رفع تکلیف قلمداد کرد. عرضه کتاب در سوپرمارکتها را به واقع میتوان حکتی خلاقانه و گامی به جلو در حل مشکل توزیع کتاب در ایران ارزیابی کرد. حالا در گام دوم این طرح، دو کتاب « شاه بی شین» و « شطرنج با ماشین قیامت» (که هر دو رمان هستند و عمومیت بیشتری دارند) در سوپرمارکتها عرضه شده است و ادامه مسیر و برداشتن گامهای بعدی نیازمند همراهی و همفکری اهالی کتاب و مسئولان است.