از سیر تا پیاز «گفتوگونویسی»
10 اسفند 1392
حسین فتاحی
|

|
همة ما در زندگی، با توجه به انگیزههایی که داریم، کارهای متفاوتی انجام میدهیم. در اصل انگیزه است که اهداف ما را ترسیم میکند. در دنیای داستان هم، همین اتفاق میافتد. در دنیای داستان هم انگیزه است که شخصیت را وادار به انجام کارهای گوناگون میکند. خود را به آب و آتش میزند، تا به هدف خود برسد و مشکل را حل کند. بدون انگیزه، داستانی خلق نمیشود و شخصیت قدم از قدم برنمیدارد. و حتماً میدانیم که مهمترین راه برای افشای انگیزههای شخصیت، زبان اوست؛ حرفهایی که از دهان او خارج میشود، یا حرفهایی که در ذهنش شکل میگیرد. با گفتوگوی شخصیت اصلی و افراد دیگر داستان، بخش مهمی از اطلاعات لازم به خواننده منتقل میشود. گفتوگوها، فضا و اتمسفر داستان را نشان میدهد. گفتوگوهاست که موانع و مشکلات داستان را مشخص میسازد و خواننده را با شخصیت همراه و همحس میکند و او را وادار میکند تا داستان را دنبال کند. گفتوگوهاست که تغییرات را در شخصیتها نشان میدهد. گفتوگوهاست که تعلیق داستان را تشدید میکند؛ تنشها را نشان میدهد و سرعت صحنهها را تنظیم میکند. گفتوگوهاست که مضمون و محتوای داستان را نشان میدهد. گفتوگو آمیزهای است از حرکت زبان، حالتهای چهره و حرکتهای بدن که به خواننده نشان میدهد شخصیت داستان کیست و چه موقعیتی دارد و در درونش چه میگذرد و در آن لحظه، چه انگیزههایی را دنبال میکند. پس بیدلیل نیست که همة نظریهپردازان داستان، بخش مهمی از کارشان را به گفتوگو و چند و چون آن، اختصاص میدهند. جدیدترین کتابی که دربارة گفتوگونویسی، وارد بازار نشر شده، کتابی است از گلوریا کمپتون. این اثر که فهیمه محمدسمسار آن را ترجمه کرده، اثری است ماندگار که از جهات گوناگون، از کارهای قبلی، ارزشمندتر است. این کتاب، در مقایسه با کارهای قبلی کاملتر و جزئینگرتر است. نویسنده در این کتاب 450 صفحهای، از جهات گوناگون، به بحث گفتوگونویسی پرداخته است؛ مثل کارکردهای گفتوگو، انواع گفتوگو، رابطة گفتوگو و افراد داستان، گفتوگو در انواع داستانی، مثل گفتوگو در داستانهای جادویی، فانتزی، افسانهها، پلیسی، ماجرایی، عاشقانه و... نکتة دوم اینکه، نظریات نویسنده، صرفاً ایده و تئوری نیست. نویسنده، معلم داستاننویسی است؛ سالها ویراستار ناشران مشهور بوده؛ سالها با نویسندگان و هنرجویان کارگاههای داستاننویسی سر و کار داشته و این نظریهها را در عمل تجربه کرده و کارکردهای آنها را به صورت عملی در داستانهای آنها تجربه کرده است و مهمتر از همه اینکه در بیان این نظریهها و تجربهها، زبان ساده و صمیمانهای به کار گرفته است. نویسنده، معلم خشک و رسمی و اخلاقی نیست که حوصلة هنرجویانش را نداشته باشد، بلکه دوستی است که دلش میخواهد در سرتاسر داستان، همراه هنرجویش باشد و با او کار را کامل کند و الحق که مترجم محترم در برگردان این اثر، زحمت زیادی کشیده و نثر روان و صمیمی در سرتاسر کار به کار گرفته است.
» نسخه قابل چاپ
» ارسال خبر برای دوستان
|